ه گزارش خبرنگار مرکز بررسی جرائم سازمان یافته، به نقل از جوان آنلاین، در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری برخی جریان ها با تکیه بر همین رسانه های نوین تبلیغات انتخاباتی و حتی آشوب های خیابانی را سامان دادند.

در همین راستا می کوشیم تا عملکرد رسانه‌های جدید در تحولات انتخابات ریاست‌جمهوری ایران را که موضوع اجلاس‌ها و پژوهش‌های مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی در کشورهای غربی است مورد بررسی و بازبینی قراردهد.

اهمیت نقش رسانه‌های نوین در رویدادهای اجتماعی به حدی است که صاحب‌نظران ارتباطی به آن نبرد اینترنتی (Internet Battlefield) لقب داده‌اند و اجلاس برگزار شده توسط مرکز "سایما " (CIMA) با عنوان "نقش رسانه‌های نوین در دهمین انتخابات ریاست‌جمهوری ایران " در همین راستا است. در ادامه به بخشی از اظهارات صاحب‌نظران، کارشناسان، دست‌‌اندرکاران رسانه و پژوهشگران مسائل ایران که ارتباطاتی نیز با سرویس‌های اطلاعاتی و رسانه‌های غرب دارند، اشاره می‌شود.

در این نشست که حدود 150 نفر گردهم آمده‌بودند تا تاثیر فن‌آوری ارتباطی جدید در ایران را مورد بررسی قرار دهند اشخاصی چون "رابرت فاریس " رئیس مرکز اینترنت و جامعه برکمن از دانشگاه هاروارد، "آندرو لیومن " رئیس پروژه تور، "سام صدایی " رئیس برنامه ایران در مرکز بین‌المللی عدم خشونت و همکاری‌های امور بین‌الملل هافینگتن پست و "ستاره درخشش " با عنوان استاد دانشگاه جرج تاون، از جمله سخنرانان این گردهمایی بودند.

رابرت فاریس با اشاره به ایفای نقش مهم رسانه‌های نوین در انتخابات و تظاهرات ایران و اینکه نباید نقش موثر رادیو و تلویزیون‌های بین‌المللی را در این زمینه نادیده گرفت، عنوان داشت:
"... رسانه‌های نوین ابزار قدرتمندی را برای انتقال اطلاعات ارائه کرده‌اند، ولی به‌رغم آنکه فن‌آوری رسانه‌‌های جدید با سرعت زیاد اطلاعات را ارسال می‌کنند، کماکان این رسانه‌ها نسبت به رسانه‌های سنتی از ضعف در دقت و اعتبار رنج می‌برند ... "

وی با تاکید بر اینکه در بسیاری از کشورها، رسانه‌های اجتماعی و به ویژه رسانه‌های متمرکزی مانند "یوتیوب "، "فیس‌بوک " و "فلیکر " کنترل می‌شوند، اظهار داشت: "... در آینده دولت‌ها برای کنترل رسانه‌های جدید با کشمکش‌های جدی روبرو خواهند بود. به دلیل طبیعت غیرمتمرکز برخی از این وسایل مانند "تویتر " و "اس‌ام‌اس " برای دولت دشوار است که بتواند این منابع ویژه اطلاعاتی را کنترل کند که در صورت ادامه کنترل رسانه‌ها توسط دولت با واکنش شدید افکار عمومی مواجه خواهد شد ... "

رئیس مرکز اینترنت و جامعه برکمن، رسانه‌های نوین را موجب رشد و شکوفایی جنبش‌های اجتماعی دانست و افزایش کارآیی و کاهش هزینه‌های نوین را موجب رشد و شکوفایی جنبش‌های اجتماعی دانست و افزایش کارآیی و کاهش هزینه‌های این جنبش‌ها را از فوریت‌های این رسانه‌ها بیان داشت که بنا به ادعای وی نمونه آن اتحاد ایرانیان خارج از کشور برای انتقال اطلاعات از داخل به خارج و بالعکس در جریان تظاهرات مردم ایران در انتخابات ریاست‌جمهوری توسط این رسانه‌های جدید است. البته وی به صحت و سقم اخبار تحریک‌کننده‌ای که بدین‌وسیله منتشر می‌شدند اشاره‌ای نکرد. ضمن آنکه منبع بسیاری از این نوع خبرها اصلاً مردم نبودند.

در ادامه "آندر لیومن " در معرفی نرم‌افزار "تور " عنوان داشت:
"تور " (TOR) یک نرم‌افزار رایگان و شبکه‌ای است که خصوصیات و مشخصات کاربران و استفاده‌کنندگان از رسانه‌های جدید را وقتی online هستند، مخفی می‌کنند. "تور " در مسیر انتقال اطلاعات، این اطلاعات را به کدهایی تبدیل می‌کند که همین اقدام مسدود کردن انتقال اطلاعات را به وسیله دولت بسیار دشوار می‌سازد. در حال حاضر فعالیت "تور " در مراکزی که در نقاط مختلف جهان پراکنده شده‌اند با موفقیت در حال انجام است. هم‌اکنون، نیم‌میلیون نفر در سراسر جهان از "تور " استفاده می‌کنند ... "

وی با اشاره به اینکه نرخ نفوذ اینترنت در ایران بالاست (حدود 30 تا 40 درصد) دولت ایران قادر نخواهد بود بدون واکنش افکار عمومی دسترسی به اینترنت را سد کند، اظهار داشت:
"... با وجود این، دولت ایران در جریان تظاهرات حول و حوش انتخابات ریاست‌جمهوری، 40 تا 80 درصد از وب‌سایت‌ها را مسدود کرد ... "

رئیس پروژة "تور " با بیان اینکه در ایام تظاهرات مردم اغلب از "تور " برای ارتباط با خارج از کشور و دسترسی به سایت‌های مشترک مانند "نقشه گوگل " استفاده می‌کردند، گفت:
"... در این مدت "تور " به شهروندان ایرانی این امکان را داد تا زیرکانه از محدودیت‌هایی که دولت ایران اعمال می‌کند رهایی یابند که این میزان در آن زمان بسیار بالا بود ... "

البته تحقیقات و بررسی‌های کارشناسان فنی بسیاری از ادعاهای وی را درخصوص امن بودن برنامه تور و برنامه‌های مشابه و عدم جاسوسی و سرقت اطلاعات توسط این نرم‌افزار‌ها و مسائل دیگر را نقض می‌کند. چرا که از طرفی در کدهای اینگونه نرم‌افزارها می‌توان به راحتی دستوراتی را جهت آلوده‌سازی رایانه‌ها به بدافزارها و نرم‌افزارهای جاسوسی مخفی گنجاند و از سوی دیگر به دلیل برقراری یک اتصال مجازی (VPN) بین سیستم شخصی (Client)و دستگاه واسط (Server) در کشورهای غربی، احتمال رصد فعالیت‌های اینترنتی کاربران ایرانی و همچنین تهیه مواد خام پژوهش‌های اطلاعاتی و رفتارشناسی سازمان‌های جاسوسی فراهم می‌آید که در این‌خصوص دقت نظر بیشتر و هوشیاری عمیق‌تر مسئولین و کاربران ضروری به نظر می‌رسد.

گفتنی است دلسوزی‌های پرهزینه موسسات و مراکز فنی و رسانه‌ای غرب و حتی در برخی موارد شرق برای برقرار نمودن اتصال مردم ایران به وبگاه‌های فیلترشده اینترنت خود نیازمند بررسی مستقلی است. چرا که پروژه‌هایی چون تور، فیلترشکن مشترک صدای آمریکا و رادیو فردا موسوم به Free Gate و پروژه‌‌های دیگری از جمله Ultra Surfe ، Freedom و Puf در کنار سایت‌های فیلترشکن، پروکسی و اتصالات شبکه‌های مجازی خصوصی (VPN) هر کدام به هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های فنی، سیاسی و مالی هنگفتی نیازمند هستند.

"سام صدایی " یکی دیگر از سخنرانان این نشست با تاکید بر اینکه مردم به تحولات ایران به عنوان نبرد میان "افراطیون " و "اصلاح‌طلبان " می‌نگرند، عنوان داشت:
"... بهترین شیوه برای بررسی اوضاع ایران این است که این رویدادها را در چارچوب مبارزه "مناسبات اجتماعی " قلمداد کرد ... "

وی با اشاره به اینکه وقتی نتایج انتخابات اعلام شد نبرد مناسبات اجتماعی کلید خورد و دولت و مخالفین تلاش کردند این تحولات را به سمت موردنظر خود هدایت کنند، گفت:
"... دولت از رسانه‌های سنتی (رادیو و تلویزیون و روزنامه‌ها) استفاده کرد تا مخالفین را محکوم کند، با این همه برخلاف گذشته مخالفان توانستند سخنان خود را علیه دولت از طریق رسانه‌های جدید ابراز کنند ... "

رئیس برنامه ایران در مرکز بین‌المللی عدم خشونت و همکاری امور بین‌المللی هافینگتن‌پست با ابراز اینکه رسانه‌های نوین برخلاف رسانه‌های سنتی، فقط یک منبع اطلاعاتی نیستند، اظهار داشت:
"... مردم در جریان تظاهرات انتخابات ریاست‌‌جمهوری از دوربین‌های دیجیتالی و تلفن‌های همراه برای عکس و تصویربرداری استفاده کردند و با ارسال به "یوتیوب " در کنار استفاده از "تویتر " برای ارتباط با وبلاگ‌ها و سایر وب‌سایت‌ها و ارسال تصاویر نقش مهمی را در تحولات ایران ایفا کردند ... "

"صدایی " درباره نقش رادیو تلویزیون‌های بین‌المللی در پخش اطلاعات گفت:
"... ایستگاه‌های ماهواره‌ای به ویژه صدای آمریکا (شبکه خبری فارسی pnn) و بی‌بی‌سی فارسی خبرهای بی‌طرفانه و متوازنی را پس از انتخابات در اختیار مخاطبین خود قرار داد که حکومت این کشور را غافلگیر کرد و آن را به مقابله با این رسانه‌ها وادار ساخت ... "

شایان ذکر است عدم بهره‌گیری از تکنولوژی‌ها و رسانه‌های نوین و پویا (دوطرفه) ساخت داخل از ضعف‌های فنی و رسانه‌ای جامعه محسوب می‌شود. اما این مطلب به هیچ وجه نقش شبکه‌های اجتماعی چون فیس‌بوک، تویتر، فرندفید و سایت‌هایی چون بالاترین، یوتیوب و ... را در جاسوسی و خدمت با اکثریت مردم ایران و آرمان‌های اسلامی و انقلابی ایشان تحت‌الشعاع قرار نمی‌دهد. همین‌طور "بی‌طرفانه و متوازن " عنوان کردن نقش و مواریت‌های رسانه‌هایی چون صدای آمریکا و تلویزیون بهایی انگلیسی (BBC) نشان‌دهندة اغراض پنهان در تشکیل چنین سمینارهایی است.

"ستاره درخشش " دیگر سخنران این گردهمایی با تاکید بر اینکه رسانه‌های نوین معنی و مفهوم جدیدی را از کلمه رسانه در ایران ارائه کردند، گفت:
"... رسانه‌های نوین در طول تظاهرات مسیر اطلاعات را تغییر دادند. شبکه‌های تلویزیونی مانند صدای آمریکا خبرهای خود را از طریق رسانه‌های جدید دریافت می‌کرد. تا جایی که در پس انتخابات ایران و تحولات ناشی از آن، تلویزیون صدای آمریکا هر ساعت 300 تصویر ویدئویی را دریافت می‌کرد که مردم عادی آنها را از داخل ایران ارسال می‌کردند ... "

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه رسانه‌های نوین شیوه پیگیری اطلاعات را در ایران تغییر داده‌اند، افزود:
"... به نظر می‌رسد ایرانیان در آینده برای کسب خبر و اطلاعات مورد نیازشان به رسانه‌های جدید بیشتری متکی می‌شوند، به ویژه اگر سانسور رسانه‌های سنتی ادامه یابد ... "
گفتنی است ادعای خانم درخسس که خود از مرتطبین و مجریان شبکه صدای آمریکا می‌باشد چیزی نیست جز یک "لاف رسانه‌ای " جهت القای دروغین نفوذ شبکه VOA در مردم ایران، چه رسد به ادعای غیرممکن ارسال 300 تصویر ویدیوئی در هر ساعت، آن هم از طرف مردم عادی (!)

در خلال سخنان مدعوین نشست، شرکت‌کنندگان در بحث‌ها بر این نکته تاکید ورزیدند که نباید از تظاهرات مردم ایران به عنوان "انقلاب تویتر " یاد شود چرا که نقش این رسانه در تظاهرات مردم ایران نقش مرکزی نبود و بیشتر برای انعکاس اطلاعات تظاهرات از آن استفاده می‌شد.

به نظر می‌رسد این ادعا صحیح باشد چرا که میدان‌داری رسانه‌‌ای آشوب‌ها و خرابکاری‌‌های تهران را شبکه وزارت امور خارجه انگلیس (bbc فارسی) با همراهی صدای آمریکا با همکاری بازوهای اینترنتی حلقة هجوم رسانه‌ای به عهده داشتند؛ بخصوص سایت بالاترین، رادیو زمانه (با بودجه سیا)، ایران پرس‌نیوز (متعلق به سلطنت‌طلبان) ، رادیو فردا (ارگان سازمان سیا) و سایت‌های خبری جریان نفاق داخلی و ... و همچنین تعداد نه‌چندان زیادی از وبلاگ‌نویسان که هرکدام مامور راه‌اندازی تعداد قابل توجهی وبلاگ به صورت ساعتی و دقیقه‌ای جهت تامین خوراک خبری دیگر رسانه‌های ضدانقلاب بودند.
شرکت‌کنندگان متفق‌القول بودند در آینده نقش رسانه‌های جدید در ایران گسترده‌تر می‌شود. این به ابعاد گسترش سیاست‌های حکومت ایران در قبال این فن‌آوری‌ نوین نیز بستگی دارد. در مجموع شرکت‌کنندگان معتقد بودند رسانه‌های جدید در آینده به نقش خود در جنبش‌های اجتماعی ادامه می‌دهند.

مرکز سایما (CIMA) یا (Center For International Media Assistsnce) از جمله سازمان‌های غیرانتفاعی آمریکایی است که هدف آن به ظاهر ترویج دموکراسی در جهان از طریق حمایت از رسانه‌های به ظاهر مستقل است. این مرکز در زمینه ایجاد شبکه‌های رسانه‌ای و هدایت پژوهش‌هایی که در این مورد انجام می‌شود و همچنین برگزاری نشست‌هایی با موضوع ضرورت نقش رسانه‌های آزاد و مستقل در برقراری دموکراسی و براندازی نرم در جهان فعالیت می‌کند. منابع مالی این مرکز از سوی دولت آمریکا و براساس قانون مصوب سال 1983 تامین می‌شود. به موجب این قانون که در زمان ریاست‌جمهوری رونالد ریگان در کنگره آمریکا تصویب شد، این کشور سالانه بودجه‌ای را برای ترویج دموکراسی در جهان اختصاص می‌دهد. در این میان وضعیت رسانه‌های ایران از جمله موضوعاتی است که مورد توجه مرکز سایما (CIMA) است. کارشناسان برآیند فعالیت‌های چنین مراکزی را قانونی جلوه دادن و منطقی و دموکراتیک القا کردن فعالیت‌های رسانه‌ای علیه حکومت‌های ضدآمریکا و صهیونیسم ارزیابی می‌نمایند.

با توجه به اهمیت مباحث مطرح شده و نقش رسانه‌های نوین در تحولات اخیر ایران، پرداختن به موضوعاتی چون سانسور رسانه‌ها، تغییر رویه صدا و سیما نه براساس تعریفی که مخالفین از رسانه ملی دارند، برای جذب اعتماد بیشتر مخاطبان به عنوان اولین منبع اطلاعات و اخبار در ایران، نگاهی نافذ و کاربردی به اینترنت به عنوان رسانه‌ای نوین با ابزارهایی جدید و پیچیده که هر روز از آن بیشتر استفاده می‌شود، همین‌طور جنبش‌های اجتماعی و ... مهم به نظر می‌رسد.

از طرفی در این نشست با پرداختن به مباحثی چون انقلاب تویتری، مخالفین، آزادی اطلاعات، فیلترینگ سایت و ... سعی بر آن شده تا دولت ایران را به باور نداشتن آزادی اطلاعات و بیان متهم کند.

رصد اینگونه نشست‌ها و اظهارات افرادی که در تحولات اخیر در حوزه رسانه نقش موثر داشتند می‌تواند در برنامه‌های تولیدی رسانه ملی موثر واقع شود که مطمئناً دیدگاه‌ها و نظرات اساتید فن در رسانه نیز می‌تواند کاربردی باشد.